한어Русский языкEnglishFrançaisIndonesianSanskrit日本語DeutschPortuguêsΕλληνικάespañolItalianoSuomalainenLatina

पेट्रोडॉलर् : एकः नूतनः नियमः, नूतनान् अवसरान् अपि आनयति

१९७१ तमे वर्षे अमेरिकादेशे अमेरिकी-डॉलर-संकटः अभवत् निक्सन्-प्रशासनेन अमेरिकी-डॉलर्-रूप्यकाणां विनिमयः सुवर्णेन न भविष्यति इति घोषितम्, येन ब्रेटन-वुड्स्-मौद्रिकव्यवस्थायाः पतनम् अभवत् तदनन्तरं अमेरिकादेशेन अमेरिकी-डॉलर्-रूप्यकाणि तैलेन सह बद्ध्वा अस्य आधारेण पेट्रोडॉलर्-रूप्यकाणां स्थापना कृता । एतेन तैलव्यापारः अमेरिकीडॉलरेण सह निकटतया सम्बद्धः अभवत्, अन्ततः वैश्विकपेट्रोडॉलर-आर्थिकव्यवस्था निर्मितवती ।

पेट्रोडॉलरस्य उदयः दूरगामी प्रभावः च

पेट्रोडॉलरस्य पृष्ठतः एकः शक्तिशाली आर्थिकतर्कः अस्ति । दुर्लभसंसाधनत्वेन तैलस्य मूल्यस्य उतार-चढावः विश्वस्य अर्थव्यवस्थां प्रत्यक्षतया प्रभावितं करोति । पेट्रोडॉलरस्य स्थापनाद्वारा अमेरिकादेशः वैश्विकतैलव्यापारस्य नियन्त्रणं करोति तथा च विश्वस्य अर्थव्यवस्थायाः मूलशक्तिं नियन्त्रयति । तेषां तैलव्यापारात् महत् लाभं प्राप्तम्, अस्य आधारेण वैश्विक-आर्थिक-व्यवस्थायां तेषां केन्द्रस्थानं स्थापितं ।

"मुद्रायाः भाग्यम्" विश्वप्रतिरूपे परिवर्तनं च

परन्तु पेट्रोडॉलरस्य लाभाः अपि काश्चन समस्याः आनयन्ति । यथा यथा अन्तर्राष्ट्रीयराजनैतिकस्थितिः परिवर्तते तथा तथा तैलस्य अमेरिकीडॉलरस्य च सम्बन्धः अधिकः जटिलः अभवत् । यथा चीन-अरब-शिखरसम्मेलनस्य आरएमबी-निश्चितस्य तैल-गैस-व्यापारस्य च पेट्रोडॉलर-व्यवस्थायां महत् प्रभावः भविष्यति । एतानि नवीनविकासप्रवृत्तयः वैश्विक-आर्थिक-परिदृश्यं पुनः परिवर्तयिष्यन्ति, विश्वव्यवस्थायां च गहनं प्रभावं करिष्यन्ति |

भविष्यस्य दृष्टिकोणम्

मुद्रायाः भाग्यं विश्वसंरचनायाः परिवर्तनं च अनिवार्यम् अस्ति । विज्ञानस्य प्रौद्योगिक्याः च उन्नतिः समाजस्य विकासेन च भविष्ये अधिकानि नवीनमुद्राव्यवस्थाः, नवीनव्यवहारप्रतिमानाः च प्रादुर्भवन्ति। एतेषु परिवर्तनेषु कथं अनुकूलतां प्राप्नुमः, अवसरान् कथं गृह्णीमः, किं वयं भविष्ये जगति स्वस्थानं प्राप्नुमः वा।